Lá đơn đỏ có tác dụng gì? 9 bài thuốc từ lá đơn đỏ

Cây lá đơn đỏ hay còn gọi là đơn mặt trời, đơn tía được dân gian sử dụng để chữa các bệnh ngoài da như mề đay, mẩn ngứa, dị ứng. Tuy nhiên những giá trị tuyệt vời mà bài thuốc từ lá đơn đỏ mang đến thì không phải ai cũng biết. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn lá đơn đỏ có tác dụng gì, cách sử dụng nó để chữa viêm da cơ địa như thế nào, cùng theo dõi nhé!

Đặc điểm thực vật của lá đơn đỏ

Cây lá đơn đỏ thuộc họ thầu dầu Euphorbiaceae, chiều cao trung bình khoảng 80 đến 100 cm, thân cây màu xanh lục hơi nhỏ và mảnh.

Lá mọc theo kiểu đối xứng nhau, phiến lá hình bầu dục, viền mép lá có răng cưa, mặt trên xanh lục mặt dưới đỏ đặc trưng. Hoa mọc theo từng cụm từ ngọn hoặc nách lá. Quả nang có 3 cạnh mảnh, bên trong chứa hạt hình cầu màu nâu nhạt.

Phân bố

Đơn mặt trời được trồng ở hầu hết các địa phương của nước ta như Thái Bình, Tuyên Quang, Hải Dương, Bắc Ninh…nhằm mục đích làm cây cảnh và làm thuốc chữa bệnh.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Lá đơn đỏ  được sử dụng làm thuốc cho phép thu hái quanh năm, thời điểm tốt nhất là vào tháng 5 âm lịch. Vì đây là mùa hè, trời nắng gắt, cây cho nhiều nhựa, dày và to với hàm lượng dược chất cao.

Sau khi thu hái, đem dược liệu rửa sạch, thái lát nhỏ rồi phơi khô hoặc sao cho vàng. Cần bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh nhiệt quá cao cũng như nơi quá ẩm thấp sẽ làm giảm chất lượng hoặc hoặc hư hại thảo dược.

Thành phần hóa học của lá đơn đỏ

Trong lá đơn đỏ có chứa khoảng 1,5% hàm lượng flavonoid với khả năng chống oxy hóa và kháng khuẩn. Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng đã tìm thấy các thành phần hóa học có tính kháng khuẩn, kháng dị ứng, chống viêm như tannin, saponin (cũng có trong giảo cổ lam), coumarin, anthranoid…

Lá đơn đỏ có tác dụng gì?

Trong y học hiện đại

Các hoạt chất có trong lá đơn đỏ như flavonoid, tannin, saponin, coumarin, anthranoid… được các chuyên gia chứng minh rằng có khả năng chữa mẩn ngứa, mụn nhọt, zona thần kinh, kiết lỵ, mề đây, dị ứng.

Ngoài ra lá đơn đỏ còn được kết hợp với các dược liệu khác để chữa cảm, sốt, đau nhức tay chân, chứng sưng vú, tiểu ra máu, rối loạn kinh nguyệt.

Trong y học cổ truyền

Theo y học cổ truyền lá đơn đỏ có vị đắng hậu ngọt, tính mát.

Y thư cổ ghi chép về các vị thuốc đông y, bài thuốc từ lá đơn đỏ chủ yếu có tác dụng thanh nhiệt, tiêu độc, giảm đau, ích niệu, khu phong, trừ thấp. Tình trạng đại tiện ra máu, ung nhọt sưng đau đặc biệt là các nhọt lớn, vú sưng…cũng cho kết quả khả quan sau khi dùng những bài thuốc từ loại dược liệu này.

Có thể dùng riêng lẻ hoặc kết hợp với các dược liệu khác, nếu ở dạng sắc dùng 5-10g/ngày, còn dùng dạng lá tươi hoặc khô thì 20-40g/ngày.

Những bài thuốc dân gian chữa bệnh từ lá đơn đỏ

Lá đơn đỏ chữa mề đay

Người cơ địa mề đay, dị ứng có thể áp dụng một trong ba cách sau để cải thiện tình trạng bệnh, giảm triệu chứng ngứa rát da.

Cách 1: Chuẩn bị lá đơn đỏ 20g, ké đầu ngựa và kim ngân hoa mỗi vị 15g. Cho tất cả dược liệu vào ấm sắc với 600ml nước lọc trong 15-20 phút rồi chắt lấy nước chia làm 2 lần uống trong ngày, mỗi ngày dùng 1 thang liên tục 5-7 ngày.

Cách 2: Rửa sạch 1 nắm lá đơn đỏ, cắt nhỏ rồi cho vào ấm sắc với 500ml nước lọc đến còn khoảng 100ml rồi chia thành 2 phần uống hết trong ngày.

Cách 3: Lấy 50-100g lá đơn đỏ và tầm phỏng nấu với 1 lít nước để tắm mỗi ngày, cần tắm khi nước còn đang ấm sẽ giúp giảm cảm giác ngứa ngáy khó chịu.

Lá đơn đỏ chữa viêm da cơ địa

Cách 1: Giã nát 4-5 lá đơn đỏ, thêm một ít muối, trộn đều rồi vắt lấy phần nước uống. Vệ sinh vùng da bị viêm, lau khô rồi đắp phần bã vừa rồi lên trong vòng 2-5 phút thì lấy ra.

Cách 2: Chuẩn bị ấm có sẵn 500ml nước lọc, cho 7-8 lá đơn đỏ vào sắc đến khi còn lại 1 chén, chia làm 2 lần uống hết trong ngày.

Cách 3: Dùng máy xay nhuyễn 2-3 lá đơn đỏ và lá khế rồi đắp trực tiếp lên vùng da bị tôn thương, dùng băng gạc cố định lại trong khoảng 15-20 phút rồi rửa sạch lại với nước.

Chữa chứng sưng vú, nhọt ở vú gây đau nhức khó chịu

Lấy 15-20 lá đơn đỏ rửa sạch rồi cho vào ấm có sẵn 700ml nước lọc sắc lửa nhỏ đến khi còn lại 300ml thì chia thành 3 phần bằng nhau, uống hết trong ngày. Ngoài ra bạn cũng có thể vò nát lá đơn đỏ rồi áp trực tiếp vào chỗ nhọt đang sưng đau, lưu ý nhớ bọc dược liệu trong vải sạch để tránh gây ra cảm giác đau rát.

Trị bệnh lỵ, đi tiêu ra máu ở trẻ nhỏ

Lấy 1-2 nắm lá đơn đỏ rửa sạch rồi sắc với 500ml nước lọc còn 300ml, chia đều hỗn hợp thành 2 phần và uống hết trong ngày. Hoặc cũng có thể dùng lá đơn đỏ, ké đầu ngựa, liên kiều, kim ngân đằng mỗi vị 10g sắc với 700ml nước trong 10-15 phút rồi chia thành 3 phần uống hết trong ngày.

Trị mất ngủ, zona thần kinh

Đem 20-30 lá đơn đỏ sao vàng rồi hạ thổ, sau đó sắc với 500ml nước lọc đến lúc còn lại khoảng 100-150ml thì chia hỗn hợp thành 3 phần bằng nhau, uống hết tring ngày.

Lá đơn mặt trời chữa mụn nhọt sưng viêm gây mẩn ngứa ngoài da

Dược liệu cần chuẩn bị là lá đơn đỏ, bầu đất, đậu ván tía, thầu dầu tía mỗi vị 30g. Đem tất cả dược liệu cho vào ấm sắc với 700ml nước, để lửa nhỏ cho đến khi còn 300ml là vừa. Mỗi ngày dùng 1 thang đến khi các nốt mụn lành lại thì thôi.

Chữa tiêu chảy lâu ngày, đi tiêu phân lỏng

Sao vàng 10-15g lá đơn đỏ rồi cho vào ấm có sẵn 600ml nước lọc, thêm ít gừng sắc cho đến khi còn khoảng 200ml thì chia thành 3 lần uống sau bữa ăn. Kiên trì thực hiên 5-7 ngày đến khi tình trạng tiêu tiểu trở lại bình thường thì ngưng.

Lá đơn đỏ trị viêm đại tràng

Lấy 15-20g lá đơn đỏ sao vàng rồi đem sắc với 1000ml nước lọc đến khi còn khoảng 300ml, thêm vài lát gừng, chia thành 3 lần uống hết trong ngày.

Trị bệnh thấp khớp

Bài thuốc cần chuẩn bị lá đơn đỏ, lá bạc thau mỗi vị 10g, phắc ma, rễ kim lê mỗi vị 15g, dây kim ngân 10 và lá thông 9g. Cho tất cả dược liệu vào ấm sắc với 600ml nước lọc cho đến còn 200ml (lưu ý sắc với lửa nhỏ) thì chia thành 2 phần bằng nhau uống hết trong ngày. Đối với bài thuốc này cần kiên trì 5-7 ngày sẽ thấy những triệu chứng bệnh thấp khớp được cải thiện hoàn toàn.

Những lưu ý khi sử dụng lá đơn đỏ

• Khi chọn mua dược liệu cần lựa chọn những dược liệu có mùi thơm đặc trưng, hình thức nguyên vẹn không bị ẩm mốc và quan trọng phải có xuất xứ rõ ràng.
• Phụ nữ đang mang thai, bệnh nhân khó đông máu, đang bị xuất huyết không nên sử dụng.
• Nếu sử dụng lá tươi thì hãy rửa sạch dược liệu với nước muối để loại bỏ bụi bẩn, kí sinh trùng…
• Trường hợp cảm thấy hoa mắt chóng mặt, buồn nôn, dị ứng da…khi dùng lá đơn đỏ, bạn cần mang theo dược liệu đến cơ sở gần nhất để được thăm khám và điều trị.
• Hy vọng với những thông tin lá đơn đỏ có tác dụng gì, những bài thuốc dân gian từ lá đơn đỏ… sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn chi tiết về dược liệu và áp dụng vào thực tiễn một cách hiệu quả.